Top 3 Lưu Ý Vàng Khi Sử Dụng Máy Sắc Ký Lỏng Hiệu Năng Cao (HPLC) Để Đảm Bảo Kết Quả Chính Xác và Bền Máy
Máy sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) là một công cụ phân tích mạnh mẽ nhưng cũng vô cùng nhạy cảm. Việc vận hành đúng cách không chỉ đảm bảo kết quả chính xác, lặp lại mà còn giúp kéo dài tuổi thọ của thiết bị, tiết kiệm chi phí sửa chữa và vật tư tiêu hao đắt đỏ.
Dù có hàng chục quy tắc cần tuân thủ, tất cả đều có thể được gói gọn trong 3 lưu ý cốt lõi sau đây. Nắm vững 3 điều này, bạn đã kiểm soát được 90% các vấn đề thường gặp.
1. Chuẩn bị là Vua – Nguyên tắc "Rác đầu vào, Rác đầu ra"
Đây là giai đoạn quyết định đến 80% sự thành công của một phép phân tích. Nếu bạn đưa vào hệ thống những thứ không sạch, bạn không thể mong đợi một kết quả sạch sẽ.
Với Pha động (Mobile Phase):
Luôn dùng dung môi cấp độ HPLC: Tạp chất trong dung môi thường sẽ tạo peak lạ (ghost peak) và làm nhiễu đường nền.
Lọc và Đuổi khí: Bắt buộc lọc qua màng 0.45µm để loại bỏ cặn gây tắc cột và đuổi khí (siêu âm, sục khí trơ, hoặc dùng degasser) để tránh bọt khí gây dao động áp suất.
Với Mẫu (Sample):
Lọc mẫu là bắt buộc: Mọi mẫu trước khi tiêm vào máy đều phải được lọc qua màng lọc xi-lanh (0.45µm hoặc 0.22µm). Đây là hành động đơn giản nhất nhưng hiệu quả nhất để bảo vệ cột sắc ký, bộ phận đắt tiền và dễ hỏng nhất.
Ghi nhớ: Vài phút chuẩn bị kỹ lưỡng pha động và mẫu sẽ giúp bạn tiết kiệm hàng giờ, thậm chí hàng ngày, để xử lý sự cố và chạy lại phân tích.
2. Chăm sóc Cột Sắc Ký – "Trái Tim" của Hệ Thống
Toàn bộ quá trình tách các chất phân tích diễn ra bên trong cột sắc ký. Một cột khỏe mạnh cho kết quả đẹp, một cột bị hỏng sẽ phá hủy toàn bộ công sức của bạn.
Trước khi chạy (Cân bằng): Luôn cho pha động chạy qua cột đủ lâu (10-20 lần thể tích cột) cho đến khi đường nền hoàn toàn ổn định. Tuyệt đối không chuyển đột ngột từ dung môi hữu cơ 100% sang pha động chứa đệm muối mà không qua bước rửa trung gian bằng nước để tránh làm sốc và hỏng cột.
Sau khi chạy (Rửa và Bảo quản):
Rửa sạch đệm muối: Nếu pha động có chứa đệm (buffer), BẮT BUỘC phải rửa cột bằng nước cấp HPLC để loại bỏ hoàn toàn muối trước khi rửa bằng dung môi hữu cơ. Muối kết tủa trong cột sẽ gây hỏng vĩnh viễn.
Bảo quản đúng cách: Cất cột trong dung môi do nhà sản xuất khuyến nghị (thường là Methanol hoặc Acetonitrile) và đậy chặt hai đầu.
Sử dụng "Vệ sĩ" (Tiền cột - Guard Column): Luôn lắp một tiền cột phía trước cột phân tích. Nó sẽ "hy sinh" để hứng chịu cặn bẩn và các chất bám dính mạnh, bảo vệ cho "trái tim" đắt tiền của bạn.
Ghi nhớ: Chi phí thay một cột phân tích rất cao. Chăm sóc cột đúng cách là khoản đầu tư thông minh nhất bạn có thể làm.
3. Luôn "Lắng Nghe" Hệ Thống – Theo Dõi Áp Suất và Đường Nền
Trong suốt quá trình chạy, máy HPLC liên tục "giao tiếp" với bạn thông qua hai thông số quan trọng nhất: áp suất và đường nền. Việc theo dõi chúng giống như bác sĩ theo dõi nhịp tim và điện tâm đồ của bệnh nhân.
Áp suất (Pressure) – "Nhịp tim" của hệ thống:
Tăng cao bất thường: Dấu hiệu tắc nghẽn.
Thấp hơn bình thường: Dấu hiệu rò rỉ hoặc hết pha động.
Dao động mạnh: Thường do có bọt khí trong bơm.
Đường nền (Baseline) – "Điện tâm đồ" của phân tích:
Bị trôi (drift): Cột chưa cân bằng, nhiệt độ thay đổi.
Bị nhiễu (noise): Bọt khí, đèn đầu dò yếu, pha động bẩn.
Ghi nhớ: Việc chủ động theo dõi hai chỉ số này giúp bạn phát hiện sớm các vấn đề, dừng hệ thống kịp thời để khắc phục, tránh làm hỏng mẫu, lãng phí thời gian và ngăn ngừa hư hỏng nghiêm trọng cho thiết bị.
Kết luận
Bằng cách tập trung vào ba nguyên tắc vàng: Chuẩn bị kỹ lưỡng, Chăm sóc cột tối đa, và Theo dõi hệ thống liên tục, bạn sẽ làm chủ được máy HPLC, tối ưu hóa hiệu suất làm việc và luôn tự tin vào những kết quả mình tạo ra.
